Zbycie przedsiębiorstwa to nic innego, jak przeniesienia własności danej firmy na jej nowego nabywcę. Szczegóły tego procesu reguluje polskie prawo. Co konkretnie przepisy mówią o tej procedurze? O czym należy pamiętać w kontekście zbycia przedsiębiorstwa?
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że zbycie nie jest równoważne sprzedaży. To pojęcie szersze, które z jednej strony zawiera w sobie sprzedaż w klasycznej formie, ale jednocześnie składają się na nie również zamiana, darowizna czy aport do spółki.
Sprawę zbycia mógłby komplikować fakt, że transakcja ta dotyczy w tym konkretnym przypadku przedsiębiorstwa. Pod wieloma względami to instytucja w polskim prawie dość skomplikowana, niejednolita, nierzadko składająca się z wielu elementów mających ogromną wartość pieniężną. Zbycie przedsiębiorstwa może więc wydawać się skomplikowane, nawet pod względem formalnym. Na szczęście obowiązujące w Polsce przepisy pod wieloma względami uprościły ten proces.
Zbycie przedsiębiorstwa – umowa
Wspomniane uproszczenie polega przede wszystkim na tym, że wszystkie składniki przedsiębiorstwa mogą zostać zbyte w ramach jednej umowy. To bardzo wygodne rozwiązanie, ponieważ za pomocą jednego dokumentu przenosi się na nabywcę firmy zarówno ruchomości, jak i nieruchomości, wszelkie wyroby, towary, materiały, środki pieniężne oraz wierzytelności. Przy niejednolitej, często skomplikowanej i zagmatwanej strukturze przedsiębiorstwa, takie formalnie rozwiązanie sprawy zdecydowanie przyspiesza proces zmiany właścicielskiej.
Sama umowa zbycia przedsiębiorstwa powinna mieć formę pisemną z notarialnie poświadczonymi podpisami. Gdy przedmiotem transakcji jest nieruchomość, transakcję należy sformalizować w akcie notarialnym.
Zbycie przedsiębiorstwa – co to oznacza?
Co w praktyce oznacza zbycie przedsiębiorstwa? Jak zostało wspomniane – nowy właściciel przejmuje wszystkie elementy firmy, będącej przedmiotem transakcji. Zatem może on dochodzić wierzytelności, które dotąd przysługiwały stronie zbywającej (o ile w umowie nie zostaną zawarte odpowiednie klauzule bądź cesja będzie niemożliwa w danym przypadku ze względu na obowiązujące przepisy prawa).
Tu od razu warto wspomnieć, że umowa zbycia nie musi dotyczyć tylko całości przedsiębiorstwa. Jeśli jakaś jego część stanowi zorganizowaną całość, to nabywca ma możliwość nabyć jedynie tylko ten interesujący go element firmy.
Poza wierzytelnościami, nabywca na mocy umowy zbycia przedsiębiorstwa przejmuje prawa wynikające z umów najmu czy dzierżawy. Do tego dochodzą wszelkie nabyte przez zbywcę pozwolenia, koncesję, certyfikaty, zezwolenia, patenty, prawa autorskie czy tajemnica przedsiębiorstwa.
Zbycie przedsiębiorstwa a długi
Zbycie przedsiębiorstwa nie jest równoznaczne z przeniesieniem na nabywcę długów związanych z dotychczasowym funkcjonowaniem firmy. To oznacza, że zbywca po przeniesieniu właścicielstwa działalności nie zostaje zwolniony z konieczności uregulowania danych zobowiązań finansowych. W tej sytuacji dochodzi do kumulatywnego przystąpienia przez nabywcę do długów przedsiębiorstwa. Stanowi to swojego rodzaju zabezpieczenie wierzytelności, polegające na powiększeniu liczby podmiotów odpowiedzialnych za dług. W tym przypadku nabywca i zbywający zobowiązują się do solidarnego wzięcia odpowiedzialności za dotąd zaciągnięte pożyczki, niespłacone kredyty czy nieuregulowane faktury. Jeśli przedsiębiorstwo jest zadłużone, należy zadbać o to, by umowa zbycia jasno regulowała, w jaki sposób zobowiązanie to będzie zarządzane przez obie strony transakcji.
Zbycie przedsiębiorstwa a VAT
Zgodnie z art. 6 pkt 1 u.p.t.u. transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa są wyłączone z opodatkowania VAT. Nie ma zatem konieczności w takiej sytuacji regulować daniny od towarów lub usług. Trzeba jednak pamiętać, że zasada ta nie dotyczy zbycia poszczególnych części przedsiębiorstwa, które nie mają zdolności do samodzielnego funkcjonowania jako odrębne przedsiębiorstwo – podlegają one podatkowi VAT według właściwej stawki.
Zbycie przedsiębiorstwa to proces wbrew pozorom bardzo skomplikowany, szczególnie jeśli tyczy firm dużych i składających się z wielu elementów. Aby przejęcie przez nowego właściciela przebiegło sprawnie, warto zwrócić się po pomoc do naszej kancelarii, która na każdym etapie transferu służy profesjonalnym wsparciem prawniczym.
